XP stopt, wat nu?
Op 8 april 2014 valt het doek voor Windows XP en wordt het niet langer door Microsoft ondersteund. Gebruikt u nog XP? Zit niet bij de pakken neer, want Computer Idee geeft u 10 oplossingen om na die datum verder te gaan.
Het is al lang bekend dat er vanaf 8 april 2014 geen updates en beveiligingspatches voor Windows XP verschijnen en dat gebruikers niet meer bij Microsoft kunnen aankloppen voor ondersteuning. Toch stond volgens onderzoeker Market Share Statistics in december 2013 XP wereldwijd op maar liefst 29 procent van alle pc’s. Het gebruik van XP is in 2013 weliswaar met zo’n 10 procent gedaald, toch gebruikt nog steeds bijna één op de drie het. Ter vergelijking: Windows Vista, Windows 8 en Windows 8.1 wordt samen door ‘slechts’ 14 procent gebruikt en Windows 7 door 48 procent. Volgens Microsoft ligt het gebruik van XP in Nederland een stuk lager: in het vierde kwartaal van 2013 stond het op 13,3 procent van alle pc’s in ons land. Dat is ver onder het wereldwijde gemiddelde, maar ook hier is het dertien jaar oude besturingssysteem dus nog steeds populair.
Grote vraag voor XP-gebruikers is natuurlijk: wat nu!? Laten we allereest beginnen met het fabeltje dat XP-machines op 8 april ‘op zwart’ zouden gaan. Na 8 april blijft Windows XP nog steeds werken, maar worden nieuw ontdekte lekken niet langer gedicht; noch worden bugs opgelost. Veel particulieren en bedrijven zitten met de handen in het haar en vragen zich af of het nu echt nodig is om hun prima functionerende computers af te danken, vooral wanneer het gevaar dreigt dat hun vertrouwde software (en hardware) niet meer werkt met een nieuwere versie van Windows. Hebt u nog een XP-machine en vraagt u zich af wat de mogelijkheden zijn? Computer Idee heeft de tien belangrijkste alternatieven op een rij gezet.
1 Doorgaan
Er zijn mensen die beweren dat Microsoft zich schuldig maakt aan bangmakerij. Windows XP is met SP3 immers redelijk veilig en als de virusscanner, firewall en browser maar up-to-date zijn dan zouden we – althans in theorie – toch nog een tijdje vooruit kunnen. Dus waarom de kas van Microsoft spekken door een nieuwe versie van Windows aan te schaffen? Laten we het omdraaien: als u het niet doet, dan wordt de kans steeds groter dat u vroeg of laat de kas van een of andere criminele organisatie zult spekken. Ondanks regelmatige patches en updates zijn Windows XP-gebruikers relatief vaker slachtoffer dan gebruikers van nieuwere versies van Windows. De reden hiervoor is dat nieuwere versies van Windows de beveiliging veel beter op orde hebben. Hackers ‘hopen’ dat u XP blijft gebruiken. Ze hebben maar één nu nog onbekend lek nodig om straks uw persoonsgegevens te stelen of de data op uw pc te versleutelen zodat u er pas tegen betaling (ransomware) weer bij kunt. Het schip dat XP heet maakt al flink water en zal vroeg of laat tegen een enorme ijsberg aanvaren. Doorgaan = hozen.
2 Isoleren
Is het een idee om simpelweg de netwerkkabel uit uw XP machine te trekken? Geen internet, geen gevaren! Voor wie écht niet zonder XP kan, is dit inderdaad een redelijk veilig alternatief voor de korte termijn. Geen internet betekent echter ook dat andere essentiële software op uw pc – zoals uw virusscanner – ook niet langer kan worden bijgewerkt. Een usb-stickje met een nieuw virus is dan genoeg om alsnog de boel in het honderd te laten lopen. Naast tal van andere praktische bezwaren is er nog een veel belangrijker argument: een pc zonder internet is niet echt leuk. Het isoleren van een pc wordt vooral gezien als een methode om tijdens een overgangsmethode toch nog toegang te hebben tot oude gegevens. Voor uw eigen gemoedstoestand raden we aan snel naar alternatieven te gaan zoeken.
3 Upgraden
Eén van de meest gestelde vragen is of het mogelijk is een pc of notebook met XP te upgraden naar bijvoorbeeld Windows 7. Technisch gezien kan het wel, al of niet door eerst geheugen of andere onderdelen te vernieuwen of op te waarderen. Het zal ook een hele klus worden om voor oudere onderdelen en randapparatuur werkende stuurprogramma’s te vinden. Zelfs als u alles aan de praat zou krijgen, betwijfelen we of het resultaat erg bevredigend zal zijn. Nieuwere versies van Windows hebben traditiegetrouw meer ruimte en paardenkrachten nodig om optimaal te kunnen functioneren. Is uw pc ouder dan vijf jaar? Dan is uw computer waarschijnlijk al te oud om onder een nieuwe versie van Windows fatsoenlijke prestaties te leveren en te weinig waard om er nog meer dan 100 euro in te investeren. Tip: begin eens met de Windows Upgrade Advisor voor Windows 7 (th3.cc/5427c6) of Upgrade Assistant voor Windows 8 (th3.cc/445f9f) voor een compatibiliteitsrapport en maak dan de balans op. Meer over upgraden vanaf Windows XP op th3.cc/eb7d32. Wel even opgelet: Wanneer u uw oude XP-machine geschikt hebt gemaakt voor Windows 7 of 8, moet u een schone installatie uitvoeren. XP zelf kunt u namelijk niet upgraden.
4 Naast elkaar
Een aantal lezers van Computer Idee heeft ons laten weten dat ze hun oude Windows XP-machine naast hun nieuwe pc blijven gebruiken. Sommigen gebruiken hiervoor een speciale switch waarmee één toetsenbord, muis en monitor door beide apparaten kan worden gebruikt. Het is misschien een optie voor de echte XP-fanaten, maar er is een aantal kanttekeningen. De belangrijkste is – net als optie 1 – dat uw XP-machine nog steeds gevaar loopt, tenzij u hem isoleert van internet en het thuisnetwerk. Dat betekent dat data omslachtig moet worden uitgewisseld via bijvoorbeeld een usb-stick. En twee pc’s tegelijkertijd gebruiken is ook niet erg duurzaam. Kortom: een optie voor noodgevallen of van tijdelijke aard.
5 Nieuwe partner
Doorgaan met XP is voor u geen aantrekkelijk optie, maar het spaarvarken heeft ook even niet genoeg vet voor een nieuwe pc of notebook? Of vindt u het gewoon raar dat u goed werkende apparatuur noodgedwongen moet afdanken? Dan hebben we een aantrekkelijk alternatief dat u helemaal niets kost en waarbij u uw bestaande computer gewoon blijft gebruiken: Linux! Dit open source-besturingssysteem draait op miljoenen servers wereldwijd, maar wordt ook steeds vaker op desktops geïnstalleerd. Eind 2014 rondde de gemeente München een project af dat ervoor zorgde dat maar liefst 15.000 gemeentecomputers met Linux werkten. Linux kunt u naast (dual boot) Windows XP installeren zodat u gewoon bij uw oude bestanden kunt. Het is bovendien zeer veilig en razendsnel. U zult wel alternatieven moeten zoeken voor uw vertrouwde Windowsprogramma’s, maar die zijn er inmiddels genoeg. De bekendste en vriendelijkste versie van Linux heet Ubuntu (www.ubuntu-nl.org), maar ook Linux Mint (linuxmint.com) doet het vaak prima op oudere XP-machines. Het proberen waard en mocht het u toch niet bevallen, dan kunt u altijd nog een nieuwe Windows-pc kopen.
6 Migreren
Wel een nieuwe pc, maar dan wel graag zoveel mogelijk hetzelfde? Het migreren of verhuizen van gegevens naar een nieuwe pc is waarschijnlijk de weg die de meeste mensen die overstappen van XP zullen nemen. Hierbij worden bestanden en instellingen van XP overgezet naar Windows 7 of Windows 8. Windows XP beschikt hiervoor over de wizard Bestanden en instellingen overzetten (via Start, Alle programma’s, Bureau-accessoires en Systeemwerkset), maar beter is het om Windows Easy Transfer te downloaden (th3. cc/63afed). Hiermee kunt u de gegevens bewaren op bijvoorbeeld een externe harde schijf of netwerk. In Windows 7 en 8 kunt door ‘Easy Transfer’ het gelijknamige programma vinden en de gegevens en instellingen weer binnenhalen. Een nadeel van deze methode is dat alleen bestanden en instellingen worden verhuisd wanneer deze in de ‘juiste’ locatie staan, dus bijvoorbeeld wel alles in ‘Mijn documenten’. Vaak moet er achteraf nog veel handmatig worden over- en rechtgezet.
7 XP meenemen
U bent bereid over te stappen naar Windows 7 of Windows 8 maar kunt écht geen afscheid nemen van XP, bijvoorbeeld omdat er programmatuur is die echt niet onder een nieuwe versie van Windows werkt? Dan kunt u uw huidige XP machine virtualiseren onder een nieuwe versie van Windows. U maakt hiervoor eerst een één-op-één kopie van uw XP-machine met behulp van VMware vCenter Converter (gratis). De image-bestanden die afhankelijk van uw XP-installatie tientallen GB’s groot kunnen zijn, kopieert u naar uw nieuwe pc. Hierop installeert u vervolgens het eveneens gratis VMware Player en daarin start u de kopie van uw XP-machine. Dit kan vanwege ontbrekende hardware wat problemen opleveren en u zult Windows XP (en misschien andere software) opnieuw moeten activeren, maar u hebt uw oude XP pc – althans OS + software – wel mee kunnen nemen en zit niet opgescheept met twee fysieke apparaten. Maar opgelet, want die virtuele XPmachine is wel net zo lek als een normale XP-pc en zou dus bijvoorbeeld bestanden op uw netwerk kunnen besmetten! Nog niet afgeschrikt? De benodigde software is de te downloaden op vmware.com en een uitgebreide Engelstalige handleiding vindt u op th3.cc/9aa661.
8 Virtualiseren
Over een nieuwe Windowscomputer wilt u nog wel nadenken, maar die oude programmatuur zal en moet onder die nieuwere versie van Windows werken? Wanneer uw nieuwe pc voorzien is van Windows 7 Professional, Enterprise of Ultimate én de processor ondersteunt hardwarematige virtualisatie, dan kunt u Windows XP Mode installeren. Het is vergelijkbaar met oplossing 7, alleen draait u onder Windows XP Mode niet uw gehele oude XP-machine, maar alleen de oude software in een schone XP-omgeving ving. Handig is dat deze XP-programma’s gewoon in het Startmenu van Windows 7 worden opgenomen. Nadelen zijn er ook, want net als bij Windows XP, verloopt ook voor Windows XP Mode de ondersteuning op 8 april. Alles over Windows XP Mode kunt u lezen op th3.cc/b450f4 en daar kunt u ook de benodigde programmatuur downloaden.
9 Schone start
Waarom al die moeite stoppen in het zoeken naar oplossingen om oude software aan de praat te houden? En is het wel slim om alle instellingen van de XP-computer mee te nemen? Misschien is dit juist het moment om al het ‘oude’ achter u te laten en te beginnen met een nieuwe(re), schone computer en hierop nieuwe software te installeren die van deze tijd is en nieuwe mogelijkheden biedt. En om overbodige ballast te vermijden maakt u weliswaar een backup van uw bestanden onder uw XP-pc, maar neemt u alleen het meest noodzakelijke mee. Zie uw computer met Windows 7 of 8 als een manier om een schone start te kunnen maken. U zult ontdekken dat oude problemen misschien niet langer aan orde zijn of eenvoudig kunnen worden opgelost. Voor u het weet bent u XP helemaal vergeten.
10 Nieuwe weg
Wees eerlijk. Hoeveel tijd besteedt u nog aan uw pc of notebook? Welke zaken doet u tegenwoordig allemaal op uw mobieltje, tablet of iPad? Is het niet een idee om helemaal over te stappen naar bijvoorbeeld iOS of Android? Aan deze apparaten kunt u als dat nodig is vaak eenvoudig een toetsenbord of muis aansluiten. Wie weinig uit wil geven en toch meer een computer wil, moet eens kijken naar een van de nieuwe Chromebooks. Deze door het Chrome OS aangedreven cloud-notebooks zijn er al voor zo’n 300 euro en zijn zeker interessant voor wie nu al veel doet met Google Drive en de bijbehorende Google-apps. Upload voor 8 april al uw bestanden van uw XPcomputer naar bijvoorbeeld uw Google Drive, Sky Drive of Dropbox en u kunt er straks vanaf elk ander apparaat gewoon bij.
Tekst: Art den Boer