Online betalen: het gemak en de risico's
Creditcardmaatschappijen, banken, internetportemonnees: allemaal willen ze uw online betalingen regelen. Maar welke is het makkelijkst, welke het veiligst?In de nazomer van 2008 was internetondernemer Rob van Z. ineens spoorloos verdwenen. Naar Rusland, meenden sommigen. Naar Brazilië, riepen anderen. De reden van Van Z.'s vertrek was minder speculatief; het werd hem te heet onder de voeten.
Creditcardmaatschappijen, banken, internetportemonnees: allemaal willen ze uw online betalingen regelen. Maar welke is het makkelijkst, welke het veiligst?In de nazomer van 2008 was internetondernemer Rob van Z. ineens spoorloos verdwenen. Naar Rusland, meenden sommigen. Naar Brazilië, riepen anderen. De reden van Van Z.'s vertrek was minder speculatief; het werd hem te heet onder de voeten. De simlockvrije iPhones die hij op zijn website aanbood, had hij niet geleverd. En de zeven ton die de aanbetalingen van zijn klanten opleverden, had hij waarschijnlijk als vakantiegeld gebruikt.
Online kopen helemaal ingeburgerd
Wie op internet koopt, kan flink belazerd worden. Toch weerhoudt dat de Nederlander niet van online aankopen; in 2008 kochten we volgens brancheorganisatie Thuiswinkel samen voor 4,85 miljard euro aan internetwaren. De traditionele postorder - via telefoon of brochure werd in 2004 al door de webwinkel ingehaald. Wie thuis spulletjes koopt, doet dat goeddeels via het web.
Aankoop meestal probleemloos
En natuurlijk, in negen van de tien gevallen verloopt zo'n aankoop vlekkeloos. "Juist daarom is online winkelen zo groot geworden," weet Ronald Prins van forensisch beveiligingsbedrijf Fox-IT, een firma die zich bezighoudt met digitale beveiliging. "Webwinkelen is goedkoop en makkelijk, en het aanbod is fantastisch."
Bekende online betaalmethoden zijn betrouwbaar
Wat u natuurlijk nooit zou doen:
* Ingaan op een e-mail waarin u wordt gevraagd om uw wachtwoord in te geven of op te sturen.
* Uw e-mailfactuur weggooien voordat u uw bestelling binnen hebt.
* Uw antivirusprogramma, firewall en spywarescanner niet updaten.
* Grote bedragen vooruit betalen.
* Uw wachtwoorden en creditcardgegevens bewaren in een document op uw computer.
* Geldzaken regelen over een niet-versleutelde ('http' in plaats van 'https' in de url) verbinding.
* De pincode van uw creditcard weggeven.
Zelf heeft hij geen enkele angst voor online transacties. "De bekende online betaalmethoden zijn solide en betrouwbaar. Dat moet ook wel, want een methode die lekt, kan nooit een succes worden. De betaalmaatschappijen hebben de laatste jaren keihard gewerkt aan hun veiligheid. Alle angst voor de online fraude is schromelijk overdreven."
Hengelen naar de acceptgiro
Online betalen is volgens hem niet minder veilig dan het per post opsturen van acceptgiro's. "Die werden vroeger nogal eens uit de brievenbus gehengeld. Dan veranderde de hengelaar het rekeningnummer naar zijn eigen nummer en sleepte hij de transactie binnen. Zulke analoge fraude is een lange tijd vrij omvangrijk geweest."
Phishing steeds vaker herkend
Dat laat niet onverlet dat online betalen altijd gevaren zal blijven kennen. "Vijfhonderd euro vooruitbetalen voor een iPhone die simlockvrij nog nergens te verkrijgen is, dat is natuurlijk ook risico nemen." Criminelen profiteren volgens hem van onnozelheid. "Phishing-mail bijvoorbeeld, e-mail waarin om je wachtwoord wordt gevraagd, worden door het overgrote gedeelte van de internetgebruikers gelijk herkend als frauduleus. De nul-komma-tien procent dommeriken die er toch intrapt, leveren een crimineel gelijk een paar duizend euro op."
iDeal en acceptgiro's: lekker vertrouwd
Nederlanders zijn enthousiaste internet-bankierders. Althans, daar lijkt het wel op, als we naar de statistieken van een meetinstituut als Eurostat kijken. Maar liefst tweederde van onze bevolking doet zijn bankzaken online. Daarmee moeten we op ons continent alleen de Scandinavische landen voor ons dulden. De traditionele acceptgiro die bij de aankoop van een product wordt meegestuurd, is bij online betalingen nog steeds populair, maar is inmiddels ingehaald door iDeal, het systeem waarmee u vrij gemakkelijk via uw eigen bankrekening transacties doet.
Ideal: is het handig?
Zeker. Het bekende iDeal-scherm met uw rekeningnummer en uw transactiecode hebt u in minder dan een minuut ingevuld. Omdat de systemen van de webwinkels nauw samenwerken met dat van iDeal, weet de winkel onmiddellijk dat u uw bedrag hebt overgemaakt. Dat het nog even duurt voordat het geld daadwerkelijk op de rekening van de winkel staat, geeft dan niets meer. De winkelier weet dat het onderweg is. Uw betaling is gedaan, dus het product kan worden verstuurd.
Ideal: is het veilig?
Ja! Het iDeal-systeem, waarbij u naast uw bankpas een los apparaatje of mobiele telefoon nodig hebt om een transactiecode te maken, is één van de veiligste betaalmethoden ter wereld. Immers: wie de bankpas én de bijbehorende pincode én het apparaatje niet heeft, kan geen betaling doen.
Ideal: de nadelen
Een nadeel van iDeal is het gebrek aan kopersbescherming. Blijkt een aankoop frauduleus te zijn of wordt een product niet geleverd, dan kunt u geen aanspraak maken op terugstorting. De gedupeerde iPhone-kopers uit het begin van dit verhaal maakten daar op onaangename wijze kennis mee. Daar staat weer tegenover dat Nederlandse banken fraudebestrijding tot een topprioriteit hebben verheven. Krijgen de banken meldingen van vreemde overboekingen, dan duiken ze er vaak gelijk bovenop.
Creditcards: overal welkom
De creditcard is misschien wel de stevigste steunpilaar van de wereldwijde e-commerce. De kaart, die in Amerika net zo is ingeburgerd als de pinpas in Nederland, heeft vanaf de eerste minuut gezorgd dat internetters zonder al te veel gedoe online hun spulletjes konden bestellen. In Nederland wordt de kaart flink op afstand gehouden door iDeal en acceptgiro's. Kennelijk werken we liever met ons Nederlandse systeem voor internetbankieren dan met het intikken van een kaartnummer. Begrijpelijk is dat wel. Het voordeel van de kaart, namelijk dat bijna iedere webwinkel hem accepteert, is gelijk ook het grootste nadeel: doordat het de wereldwijde betaalstandaard is, zijn er ook massa's criminelen die naar creditcardgegevens vissen.
Creditcards: zijn ze handig?
Onbekend, maar handig
* Google Checkout is het online betaalvehikel van uw favoriete zoekmachine. Tot op zekere hoogte werkt Checkout hetzelfde als PayPal; het slaat uw creditcardgegevens op, zodat u daarna bij betalingen enkel nog uw Google-wachtwoord hoeft in te voeren. Het aantal winkels dat Checkout ondersteunt, is nog niet erg groot, maar groeit – voornamelijk in de Verenigde Staten – gestaag.
* Click&Buy; is een PayPal-kloon die u eigenlijk alleen voor Apple's iTunes-winkel zult gebruiken.
* SMSBetalen heeft, als we onze banken mogen geloven, de toekomst. Ziet u bij de aangeboden betaalwijzen op een website ook Rabo SMSBetalen staan, dan hoeft u slechts uw gebruikersnaam en wachtwoord op te geven. Betalen aan personen kan ook; daarvoor sms't u het nummer van de ontvanger, het bedrag en een omschrijving van de transactie naar een telefoonnummer van de Rabobank. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, kunt u ook deelnemen als u geen Rabo-klant bent. Van tevoren aanmelden en wat geld naar uw 'mobiele portemonnee' overboeken is wel verplicht.
* 0900-betaalnummers kunnen handig zijn wanneer u een klein bedrag wilt betalen. Koopt u online bijvoorbeeld een ringtone, dan is een telefoontje naar een specifiek, op de website genoemd, 0900-nummer voldoende. Aangezien zo'n telefoontje per gesprek of minuut geld kost, betaalt u via uw telefoonrekening.
Absoluut, het invullen van kaartgegevens is een kleine moeite. Handiger is de kopersbescherming die u als creditcardbetaler standaard geniet; daarmee kunt u altijd aanspraak maken op terugbetaling als er met uw pas gefraudeerd wordt of als een winkel uw bestelling niet levert. Op die manier wordt het kopen bij kleine, onbekende webwinkels weer een stukje minder onbetrouwbaar. Maak wel haast als u op de regeling aanspraak wilt maken, want als u te lang wacht, kan de bescherming vervallen. De meeste banken en creditcardmaatschappijen rekenen erop dat u binnen dertig dagen nadat u een rekeningafschrift heeft gekregen, bij hen aanklopt. De periode waarbinnen door de maatschappijen zo'n bedrag terugbetaald moet worden, ligt natuurlijk niet altijd verankerd.
Creditcards: zijn ze veilig?
In principe worden de kaarten door veiligheidsexperts gezien als betrouwbaar. Dat wil zeggen: het systeem voor online creditcardbetalingen is solide en dus verlopen de meeste betalingen zonder problemen. Des te vervelender is het dus wanneer u tot die kleine groep pechvogels behoort die door een klein fraudegevalletje ineens honderden tot duizenden euro's lichter zijn.
Waar zit het gat?
Hoe zoiets dan is gekomen, valt achteraf vaak lastig te achterhalen. De fraude kan te wijten zijn aan malware-programma's (zogeheten keyloggers) die stilletjes iedere handeling op uw computer registeren. Tikt u een creditcardnummer in, dan wordt dat doodleuk doorgestuurd naar het e-mailadres van een internetcrimineel. Maar het lek kan ook in het de beveiliging van de website zitten. Hoewel de creditcardmaatschappijen hun systemen goed dichttimmeren, laten internetwinkels nog wel eens een steekje vallen. Vertrouwt u een voor u nieuwe winkel niet helemaal, houd dan uw rekeningoverzicht extra nauwlettend in de gaten.
PayPal: makkelijk, maar nog niet overal
Toch nog huiverig voor het intikken van uw creditcardgegevens? Bang dat malware uw gegevens tóch in het geniep doorgeeft aan een malafide Rus of dat er in die betrouwbare betaalpagina toevallig wel een lek zit? Als u betaalt met het Amerikaanse PayPal, hoeft u niet langer met uw creditcardnummer te strooien. Een keer, bij de gratis aanmelding, uw bankrekeningnummer opgeven is voldoende.
PayPal: betalen via mail en muisklik
De dienst, een aantal jaren geleden ontworpen als betaalsysteem voor de webbazaar eBay, fungeert momenteel als mondiale internetbank. Iedere wereldburger met internettoegang kan een rekening openen. Dat gaat vrij eenvoudig: u logt in, geeft het e-mailadres van de PayPalgebruiker aan wie u geld over wilt maken in, en binnen een paar klikken wordt het geld van uw online rekening overgeschreven naar de ander. Die ander kan een webwinkel zijn, maar ook een vriend of bekende. Het geld staat in ieder geval gelijk op zijn of haar rekening.
PayPal: is het handig?
Ja! In principe biedt PayPal een volwaardig systeem voor internationaal internetbankieren. Toch wordt het vooral gebruikt om online aankopen mee te betalen. Staat uw PayPal-rekening gekoppeld aan uw Nederlandse bankrekening of uw creditcard, dan worden de kosten van uw aankopen direct van uw bankrekening of creditcard afgeboekt. De dienst fungeert zo vooral als sluis. Hoewel die betalingen minder omslachtig zijn dan het intypen van creditcardgegevens of het maken van een iDeal-code, heeft PayPal ook een groot nadeel. Een aanzienlijk deel van de internetwinkels ondersteunt het namelijk nog niet. Bol.com en Wehkamp, twee van 's lands grootste winkels, houden het voorlopig nog bij iDeal – en het Amerikaanse Amazon ziet u liever gebruikmaken van een eigen betaalsysteem.
PayPal: is het veilig?
Ja. Hoewel er voor een betaling niet meer nodig is dan een gebruikersnaam en een wachtwoord, heeft PayPal de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het dichtspijkeren van zijn systeem. Zo wordt u sinds vorig jaar bij transacties twee keer om uw wachtwoord gevraagd – een keer om in te loggen en een tweede keer als u daadwerkelijk geld over wil maken. Die verandering heeft phishers, die vroeger in groten getale naar de wachtwoorden van PayPalgebruikers visten, direct weggejaagd.
PayPal: kopersbescherming
Krijgt u na een bestelling een verkeerd artikel opgestuurd of wordt er met uw rekening gefraudeerd, dan kunt u, net als bij creditcards, aanspraak maken op kopersbescherming. U krijgt dan maximaal duizend euro terug. PayPal schijnt bij dergelijke disputen overigens minder coulant te zijn dan creditcardmaatschappijen.