Uw pc compleet ingericht met gratis software

Niets Nederlands is ons vreemd, dus waarom voor iets betalen als het gratis kan? Voor vrijwel alle bekende commerciële software bestaat een gratis alternatief, dat u alleen nog even moet zien te vinden. Wij nemen u al heel veel werk uit handen...

Betaald of gratis?

Microsoft, Adobe, Nero; u zult weinig computers tegenkomen waarop niet een of meer programma's van deze softwarefabrikanten is geïnstalleerd. Kwalitatief absoluut goede producten, alleen de prijs die consumenten hiervoor moeten neertellen is vaak fors. Zeker in deze economisch barre tijden is het niet onverstandig om eens een blik te werpen op de gratis tegenhangers. De vraag is natuurlijk of de betaalde producten van grote softwarefabrikanten werkelijk een meerwaarde bieden, of dat u slechts betaalt voor de naam.

Besturingssysteem: Windows vs. Ubuntu

Windows is met een marktaandeel van ruim 87 procent wereldwijd ongekend populair (mei 2009, Net Applications). Dit is een hoog percentage, maar toch begint de alleenheerschappij van Microsoft kleine barstjes te vertonen. Drie jaar geleden was het marktaandeel van Windows namelijk nog ruim 95 procent, wat aangeeft dat Windows in flink tempo gebruikers verliest aan MacOS en Linux. Vooral laatstgenoemde is interessant, omdat het volledig gratis is. Linux is eigenlijk een familienaam voor diverse softwareproducten gebaseerd op een open source code. Het bekendste product uit deze familie is het volwaardige besturingssysteem Ubuntu. Via de website www.ubuntu-nl.org downloadt u eenvoudig een Nederlandse versie. Vervolgens brandt u de image (iso-bestand) op een lege cd, waarna u het besturingssysteem installeert.

Ubuntu: handige extra's

Ubuntu is niet alleen volledig gratis,het biedt nog meer voordelen ten opzichte van Windows. Standaard wordt het geleverd met een aantal handige softwarepakketten, waardoor u direct beschikt over programma's voor onder andere kantoor, fotografie en e-mail. Tevens bevat het de bekende browser Firefox, dat u geheel naar eigen wens kunt inrichten met een veelheid aan plugins. Ubuntu is bovendien veiliger dan Windows, simpelweg omdat er bijna geen virussen voor bestaan. Voor virusontwikkelaars en hackers is het namelijk veel lucratiever om zich te richten op Windows-machines. Wellicht verandert dit als de populariteit van dit alternatieve besturingssysteem verder stijgt.

Robuuste keuze

Beveiliging

De freeware-antiviruspakketten van AVG en Avast zijn goede alternatieven voor betaalde virusscanners. Afgelopen jaar heeft Panda ook een virusscanner gelanceerd met twee bijzondere eigenschappen. Het product is volledig gratis en het werkt via het 'cloud'-principe. Dit houdt in dat er slechts een minuscuul programma draait op uw pc, dat de systeemprestaties nauwelijks beïnvloedt. De antivirussoftware controleert uw computer op schadelijke bestanden vanaf internet. U downloadt het programma via www.cloudantivirus.com. Daarnaast is er sinds september 2009 ook Microsoft Security Essentials, datrealtime-beveiliging biedt tegen virussen, spyware en andere schadelijke software.

Ubuntu zit robuust in elkaar. Als er een programma crasht, heeft dat alleen gevolgen voor dat desbetreffende programma en niet voor de hele computer. Verder stelt dit besturingssysteem lagere eisen aan de computer, waardoor u het ook op oudere machines gebruikt. Uw computer verliest weinig snelheid, omdat het vergeleken met Windows Vista of Windows 7 veel minder vraagt van de systeembronnen. De keerzijde is dat Ubuntu er wel minder sprankelend uitziet. Handig is dat u via enkele muisklikken de toch al ruime hoeveelheid software gemakkelijk uitbreidt met andere gratis programma's. Tenslotte is dit open source-besturingssysteem volledig aanpasbaar, waar vooral gevorderde gebruikers zich graag op uitleven.

Beperkte ondersteuning

Zoals elk besturingssysteem kent ook Ubuntu een aantal nadelen. Zo bestaan er veel softwareproducten die geen ondersteuning bieden aan de Linux-familie, omdat de markt daarvoor te klein is. Vooral games en specifieke programma's voor de zakelijke markt zijn veelal niet geschikt. Ook met hardware krijgt u mogelijk problemen, omdat de drivers niet zijn ontwikkeld voor Linuxplatformen. Gelukkig kiest een groeiend aantal fabrikanten ervoor om hun producten af te stemmen op de bekende open source software. Verder ziet Ubuntu er grafisch minder mooi uit dan Windows Vista en Windows 7. U zult wellicht moeten wennen aan de interface. Dit is voor veel mensen de grootste hindernis om over te stappen. Zeker voor doorgewinterde Windows-gebruikers duurt het enige tijd om het onder de knie te krijgen. De navigatie is een totaal andere ervaring. Om maar eens drie voorbeelden te noemen: het menu waarmee u programma's opent bevindt zich bovenaan het scherm, u gebruikt meerdere werkbladen op het bureaublad en de prullenbak bevindt zich rechtsonder op het paneel als klein pictogram.

Info: www.ubuntu-nl.org

Foto's bewerken: Photoshop Elements vs. Gimp/PhotoPlus

PhotoShop Professional en Photoshop Elements zijn zo populair dat de term 'fotoshoppen' zelfs in de Van Dale is opgenomen. De consumentenversie, Elements, biedt veel mogelijkheden op het gebied van organiseren, presenteren en bewerken. Daarnaast staat het fotobewerkingspakket bekend om zijn gebruiksvriendelijkheid. Toch heeft Photoshop Elements een groot nadeel; de adviesprijs ligt rond de 100 euro. Dat is dan ook de reden waarom een zoektocht naar een alternatief programma voor veel (hobby) fotografen interessant is.

Gimp: sober en krachtig

Het sober ogende Gimp lijkt qua interface in niets op z'n dure concurrent, vooral door de enigszins kale menustructuur. Toch is deze gratis software bijzonder krachtig en kent het wel degelijk veel mogelijkheden om foto's te bewerken.Als u Gimp voor het eerst opent, valt direct op dat u de vensters en paletten zelf kunt indelen. Hier vindt u diverse gereedschappen om bijvoorbeeld een selectie, een filter of een uitsnede te maken. Mist u een bepaalde functie om een foto te bewerken? Kijk dan eens op registry.gimp.org, waar dagelijks nieuwe plugins worden toegevoegd. Het programma heeft als voordeel dat het met een bestandsgrootte van slechts 15,3 MB heel klein is. Ter vergelijking; voor de commerciële concurrent dient u 1,5 GB harde schijfruimte te reserveren. Door de vele geavanceerde fotobewerkingsmogelijkheden is dit freeware programma zeker een volwaardig vervanger. Op het gebied van archiveren en presentatie moet Gimp het echter wel afleggen. Zo ontwerpt u met Photoshop Elements eenvoudig collages, fotoboeken en ansichtkaarten. Naast Gimp is overigens ook de gratis versie van PhotoPlus een aanrader voor de amateurfotograaf.

Info: www.gimp.org en www.freeserifsoftware.com

Office-pakket: MS Office vs. OpenOffice.org

Het gratis softwarepakket OpenOffice.org bevat voor elk programma uit de Microsoft Office bundel een tegenhanger. Het bestaat namelijk uit een tekstverwerkings-, spreadsheet-, database-, presentatie-, reken-, en tekenprogramma. De mogelijkheden zijn in beide kantoorpakketten voor gemiddelde gebruikers vergelijkbaar. De interface van de gratis software doet sterk denken aan de klassieke menustructuur van Office 2003, wat betekent dat de ontwikkelaars het veel bekritiseerde lint uit Office 2007 niet hebben nagemaakt. Handig is dat u met OpenOffice.org nagenoeg alle MS Office-formaten opent, waardoor u eenvoudig bestanden uitwisselt tussen de twee kantoorpakketten. Het tekstverwerkingsprogramma (Writer) opent ook docx-bestanden, maar kan helaas nog niet in dit formaat opslaan. Overigens geeft het programma geavanceerde docx-bestanden met veel afbeeldingen, tabellen en dergelijke niet altijd correct weer. Gelukkig herstelt u dat in de meeste gevallen eenvoudig.

Spreadsheets

Het maken van een spreadsheet is kinderlijk eenvoudig en doet absoluut niet onder voor de commerciële software. Ook xlsx-bestanden opent u gemakkelijk met deze tool (Calc), waaraan u onder meer 3D-diagrammen en grafieken toevoegt. Als u het presentatieprogramma (Impress) van OpenOffice.org opent, start er een introductieassistent die u helpt om de juiste instellingen te kiezen. Vervolgens verschijnt het opmaakscherm, waarin u de mooiste presentaties in elkaar knutselt. Zoals u gewend bent, staan de dia's links en de opmaaksjablonen rechts in het opmaakvenster. Het presentatieprogramma leest en schrijft ook PowerPoint-bestanden, met uitzondering van pptx. Dit bestandsformaat kunt u wel openen en bewerken, maar opslaan in datzelfde formaat is niet mogelijk. U slaat presentaties ook eenvoudig op als pdf-document. Met PowerPoint kan dat weliswaar ook, maar dan dient u eerst een invoegtoepassing te downloaden. Daar staat dan weer tegenover dat u PowerPoint-bestanden (pps) kunt draaien via een usb-stick op een computer waar het programma zelf niet aanwezig is.

Nog meer mogelijkheden

Verder bevat OpenOffice.org ook een tegenhanger voor Microsoft's Acces. Met het databaseprogramma (Base) voert u gemakkelijk gegevens in in een tabel of formulier. Dit gaat op soortgelijke wijze als in Access 2003, hoewel de navigatiestructuur wel omslachtiger is. Tenslotte bestaat het OpenOffice.org pakket nog uit een reken- (Math) en een tekenprogramma (Draw), wat het tot een bijzonder veelzijdig kantoorpakket maakt.

Info: www.OpenOffice.org

Branden: Nero vs. InfraRecorder

Tegen de overdaad van functies uit Nero 9 kan geen ander brandprogramma op. Het lijkt erop dat branden zelfs bijzaak is geworden. Audio rippen, tv-programma's opnemen, foto's en video's exporteren naar online internetdiensten, muziek mixen, 3D-dvd-menu's ontwerpen, online-backups maken, video's converteren en analoge media digitaliseren zijn slechts een fractie van de mogelijkheden die de meest recente versie van Nero bevat. Toch is het belangrijk om uzelf de volgende vraag te stellen: gaat u al deze functies gebruiken, of hebt u uitsluitend de behoefte om cd's en dvd's te branden? In dat laatste geval bestaan er voldoende gratis alternatieven zonder al die toeters en bellen. Neem bijvoorbeeld het eenvoudige InfraRecorder, dat u downloadt van www.infrarecorder.org. Met dit programma brandt u in no-time cd's en dvd's. Als u het programma opent, hebt u de keuze uit een zestal opties. Zo kiest u bijvoorbeeld om een image, video-dvd of een audio-cd te branden. Een handleiding is voor InfraRecorder niet nodig, want het is simpelweg een kwestie van slepen en branden. Gemakkelijker kan deze Nederlandstalige brandtool het niet voor u maken. Vindt u een bepaalde functie uit Nero 9 handig? Even googelen en u vindt voor elk onderdeel uit het multimediapakket freeware-alternatieven.

Info: www.infrarecorder.org

E-mail: Outlook vs. Pegasus Mail/Thunderbird

Via de website www.pmail.com downloadt u gratis deze veelzijdige e-mailcliënt. Anders dan veel andere gratis e-mailprogramma's zorgt Pegasus Mail ervoor dat u veilig werkt. Om problemen te voorkomen, neemt het veel voorzorgingsmaatregelen. Het programma voert geen scrips uit, opent geen onbekende bijlagen en downloadt geen afbeeldingen van internet. Tevens heeft het phishing-detectie en een uitgebreid spamfilter. Naast de hoge mate van veiligheid beschikt u ook over veel andere opties. Zo zijn de filter-mogelijkheden erg handig, waarmee u automatisch taken uitvoert. U kunt met een filter bijvoorbeeld e-mails van een bepaalde afzender automatisch laten uitprinten of bepaalde bijlagen naar een specifieke locatie opslaan. Ideaal is ook de optie om elke afzender een aparte kleur te geven. Zo ziet u in een flits wie het e-mailbericht heeft verstuurd. Hoewel Pegasus Mail een oud e-mailprogramma is, gaat het wel met zijn tijd mee. U kunt het namelijk ook vanaf een usb-stick gebruiken en het biedt ondersteuning aan alle belangrijke e-mailprotocollen, waaronder smtp, pop3 en imap4. Als u de behoefte hebt om veilig en comfortabel emailberichten te versturen en te ontvangen is het een degelijke vervanger.

Zakelijk of privé?

Wanneer u graag over een geavanceerde elektronische agenda met takenplanning beschikt, is Outlook beter geschikt. Met name voor zakelijke gebruikers is de e-mailcliënt van Microsoft interessant. Hiervoor moet u dan wel flink betalen. De adviesprijs van de meest recente versie is 140 euro. Microsoft biedt ook gratis e-mailcliënts aan in de vorm van Outlook Express en Windows Live Mail. Vanwege de veiligheid en vele opties heeft Pegasus Mail onze voorkeur. Bent u erg gehecht aan Outlook? Probeer dan eens Mozilla's Thunderbird, aangezien deze e-mailcliënt er nogal op lijkt. Ook dit programma is bijzonder veelzijdig en u voegt eenvoudig functies toe via downloadbare add-ons.

Info: www.pmail.com en nl.www.mozillamessaging.com/nl/thunderbird/

Gratis is geen duurkoop

Als u de pc gebruikt voor eenvoudige toepassingen (zoals e-mail, internet en tekstverwerking) is Ubuntu een prima alternatief voor Windows. U kunt er immers praktisch hetzelfde mee en het is helemaal voor nop. Gebruikt u veel softwarepakketten die niet onder Linux-platformen draaien, dan bent u uiteraard genoodzaakt om Windows te gebruiken. Het fotobewerkingspakket Gimp oogt sober, maar doet op het gebied van fotobewerking niet onder voor Photoshop Elements. Een nadeel is echter dat het veel tijd kost om het programma te begrijpen en het bevat verder geen archiverings- of presentatiemogelijkheden. De kantoorpakketten MS Office en OpenOffice.org ontlopen elkaar nauwelijks. Als u het lint uit Office 2007 gewend bent, zal de klassieke menustructuur van het gratis kantoorpakket verouderd aanvoelen. Helaas is het nog onmogelijk om met OpenOffice.org bestanden te bewaren in het Office 2007-formaat. Gelukkig kunt u deze bestanden wel openen en bewerken, waarna u ze desgewenst opslaat in een ander bestandstype. Tegen Nero kan wat functies betreft geen freeware programma op. Dit multimediaprogramma biedt voor de doorsnee gebruiker echter te veel opties. Verder is het een zware belasting voor het werkgeheugen en de software is prijzig. Wilt u zuiver een brandprogramma voor het branden van cd's en dvd's, dan bent u beter af met het gratis InfraRecorder. Tot slot heeft niet iedereen een geavanceerd e-mailprogramma nodig zoals Outlook. Thuisgebruikers hebben voor betrouwbaar e-mailverkeer voldoende aan Pegasus Mail. Ook Thunderbird is in combinatie met handige add-ons een goede vervanger.

Gratis alternatief: een goed alternatief!

De meeste functies uit de dure softwarepakketten komen ook terug in de gratis alternatieven. Anders gezegd; de gratis alternatieven missen voor de gemiddelde gebruiker grotendeels geen belangrijke functies die de dure softwarepakketten wel hebben. Natuurlijk zien de freewareversies er meestal minder gelikt uit, maar daar staat tegenover dat ze minder systeembronnen opslurpen. Bovendien kosten de hier besproken programma's geen cent en staan ze binnen een paar muisklikken op uw computer. Commerciële programma's hebben dan weer het voordeel dat ze meestal beschikken over een uitgebereide help-functie. Mocht u er niet uitkomen, dan geven ze ook via andere kanalen professionele ondersteuning – via e-mail, chat of telefoon. Daarnaast zijn er voor veel van deze software ook cursusboeken beschikbaar. Gelukkig hebben bekende freeware zoals Linux en OpenOffice.org een trouwe community, waar u ook altijd met uw vragen terecht kunt. Aan u de keuze.

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 18, jaargang 2009.