Werken met lagen
Naast professionele fotobewerkingsprogramma's maken ook steeds meer hobbypakketten gebruik van het fenomeen 'lagen'. Veel amateurs laten zich door deze term afschrikken, maar dat is nergens voor nodig!
Naast professionele fotobewerkingsprogramma's maken ook steeds meer hobbypakketten gebruik van het fenomeen 'lagen'. Veel amateurs laten zich door deze term afschrikken, maar dat is nergens voor nodig!
Stap 1
We maken in deze workshop gebruik van het gratis fotobewerkingsprogramma Paint.NET. Een kleine keerzijde van het gratis zijn is dat deze software helaas niet in de Nederlandse taal beschikbaar is. Maar met een beetje basiskennis van de Engelse taal (en wie heeft dat tegenwoordig niet?) komt u er vast en zeker uit! U kunt Paint. NET downloaden van www.getpaint.net/download.html. Bedenk echter dat u allereerst het zogeheten .NET Framework 3.5 SP1 op uw pc geïnstalleerd moet hebben. In veel gevallen is dat al het geval, maar om helemaal op safe te spelen kunt u het downloaden door op de genoemde downloadpagina op de link .NET Framework 3.5 SP1 te klikken. In de dan geopende pagina van Microsoft selecteert u allereerst achter Change language de optie Dutch, klik vervolgens op de knop Change. U kunt nu op de knop Downloaden klikken en de installatieprocedure van het .NET framework volgen. Pas na deze operatie kunt u Paint.NET installeren; zónder .NET werkt Paint.NET beslist niet!
Stap 2
Na installatie beschikt u als het goed is over een snelkoppeling op uw bureaublad voorzien van de naam Paint.NET. Dubbelklik hierop om het programma te starten. Eventueel is de software ook te vinden in het menu Start, onder Alle programma's. Paint.NET heeft daar geen eigen programmagroep maar staat in het lijstje met software bovenaan de programmagroepen. Klik dan in het menu File op Open, blader naar een map met foto's die u wilt voorzien van - in dit eerste voorbeeld - tekst en eventueel wat andere zaken, selecteer een foto en klik op Openen.
Stap 3
Klik in het menu Layer (laag) op Add New Layer (nieuwe laag toevoegen) (1). Linksonder in beeld ziet u in het venster Layers dan de nieuwe laag verschijnen (2). Ofwel: er zijn nu twee lagen beschikbaar: de originele Background (de foto zelf ) en een transparante laag hieroverheen. Wilt u bijvoorbeeld alleen deze transparante laag zien, dan schakelt u het selectievakje voor de optie Layer 2 even uit. De foto verdwijnt dan en u ziet verder alleen een blokjespatroon, want op de nieuwe laag is nog niets aanwezig. Schakel Background weer in en selecteer vervolgens Layer 2, hierop gaan we onze tekst plaatsen.
Stap 4
Klik in de werkbalk Tools op de tekstknop (1) en selecteer vervolgens bovenin de werkbalk die bij het tekstgereedschap hoort het gewenste lettertype en de grootte (2). De tekstkleur kunt u selecteren in de kleurenwaaier of door simpelweg op een van de voorgedefinieerde kleuren in het palet te klikken (3). Klik dan ergens in de foto (4) waar u de tekst wilt plaatsen en tik de tekst. Bedenk overigens als uw foto in hoge resolutie uit een multi-megapixel digitale camera afkomstig is, de grootte van het lettertype fors dient te zijn, in ons voorbeeld is dat 96 punten.
Stap 5
Laten we nu even het eerste voordeel van lagengebruik zien. Omdat de tekst op een aparte laag staat zijn hier effecten op toe te passen zonder dat de Background- laag (ofwel de oorspronkelijke foto) wordt aangetast. Het is een beetje een simpel voorbeeld, maar klik in het menu Effects onder Artistic op Oil Painting. In het venster dat daarop opent zet u - zeker bij een foto in hoge resolutie - beide schuifregelaars helemaal naar rechts. Let nu goed op: de tekst wordt aangepast, maar de foto zelf niet! Overigens kan het bij sommige effecten zo zijn dat de foto lijkt te verdwijnen, maar dat heeft dan te maken met het feit dat de hele transparante laag voorzien wordt van een kleur, waardoor de onderlaag niet meer zichtbaar is.
Stap 6
U kunt een laag als geheel ook meer of minder transparant maken. Hoe meer transparant de laag is, hoe meer er doorschijnt van de achterliggende laag. Om deze transparantie aan te passen klikt u in het menu Layers op Layer Properties (laageigenschappen). Met de schuifregelaar achter Opacity (transparantie) geeft u vervolgens aan hoe 'doorzichtig' de laag moet worden. Klik op OK als u tevreden bent.
Stap 7
In het venster Layers rechtsonder in beeld kunt u altijd Layer 2 even uitschakelen om te kijken hoe de oorspronkelijke afbeelding eruit ziet. Alweer zo'n voordeel van lagen: u verandert niks aan de Backgroundlaag, dus wat u ook doet, even terugkijken naar het origineel is met een muisklik geregeld.
Stap 8
Het mooie van lagen is dat deze behouden blijven als u de afbeelding in het programma-eigen bestandsformaat opslaat. Klik daarvoor in het menu File op Save as, blader naar een map (bijvoorbeeld het Bureaublad) en geef een bestandsnaam op. Zorg verder dat achter Opslaan als het bestandstype Paint.NET (*.pdn) is geselecteerd en klik op Opslaan.
Stap 9
Bewaren in het Paint.NET-formaat is eigenlijk alleen voor eigen gebruik interessant. Dankzij de lagen kunt u achteraf nog naar hartenlust verder bewerken en tekenen. Wilt u de afbeelding echter naar iemand anders mailen, dan is bewaren in een gangbaar formaat (zoals .bmp of .jpg) noodzakelijk.Dan weet u zeker dat de ontvanger de foto ook zonder Paint.NET kan bekijken. Klik hiervoor weer in het menu File op Save As. Deze keer gaan we voor het bestandsformaat JPEG (te kiezen in het selectiemenu achter Opslaan als). Geef weer een bestandsnaam op en klik op Opslaan. In het daarop geopende venster kunt u de gewenste kwaliteit instellen middels de schuifregelaar, hierbij geldt dat hoe meer de regelaar naar rechts staat, hoe hoger de kwaliteit maar ook hoe groter het bestand wordt. Klik op OK.
Stap 10
Omdat er nu in een bestandsformaat wordt bewaard dat géén lagen ondersteunt, moeten eerst alle lagen worden samengevoegd. Daarvoor klikt u in het Engelstalige dialoogvenster op Flatten. Na even wachten is deze operatie gelukt en wordt het bestand in .jpg-formaat bewaard. Nu even opletten: wilt u vervolgens direct verder werken aan uw foto in Paint.NET, klik dan éérst in het menu Edit op Undo om de oorspronkelijke laagverdeling weer terug te krijgen!
Stap 11
Een ander aardig effect dat u met lagen kunt bereiken is het maken van een zwart-wit foto met enkele oorspronkelijke kleurelementen. Hierdoor ontstaat vaak een kunstzinnig effect waarbij bovendien de gekleurde elementen benadrukt worden. Klik allereerst in Paint. NET weer in het menu File en dan op Open. Selecteer een afbeelding en klik op Openen. Met de foto geopend klikt u vervolgens in het menu Layers op Duplicate Layer (kopieer laag, 1). Er wordt in het venster Layers een nieuwe laag aangemaakt (2). Deze heeft dezelfde naam als het origineel (background), maar om onderscheid te kunnen maken is de originele niet gekopieerde laag in schuinschrift gezet.
Stap 12
Selecteer de gekopieerde laag en klik in het menu Adjustments (aanpassingen) op Black and White (zwart-wit). De foto in beeld is nu in zwart-wit zichtbaar, maar bedenk wel dat het alléén de bovenste laag is die kleurloos geworden is; de originele onderliggende foto is nog steeds netjes in kleur. Om de achtergrond in bepaalde gebieden te laten doorschijnen maken we een 'gat' in de bovenlaag op de plek waar we de gekleurde achtergrond willen zien. In dit voorbeeld gaan we aan de slag met de vlag, deze dient eerst netjes geselecteerd te worden. Klik daarvoor allereerst op het lassogereedschap (1) en klik vervolgens ergens op de rand van de vlag. Om het selecteren te vergemakkelijken kunt u inzoomen door op de toetscombinatie Ctrl+ te drukken. En dan wordt het even heel goed mikken, want Paint.NET heeft een grote tekortkoming: precies selecteren van punt tot punt is niet mogelijk. In plaats daarvan dient u in een keer de hele selectie - met de linker muisknop ingedrukt - te maken (2). Lukt dat niet in een keer, druk dan op Control + Z (ongedaan maken) en begin opnieuw.
Stap 13
Druk nu - na het maken van de selectie - op de Delete-toets op het toetsenbord en ziedaar: de oorspronkelijke kleur wordt zichtbaar in de selectie! Om weer terug te keren naar de volledige weergave van de foto klikt u in het menu View op Zoom to Window.
Stap 14
Wilt u het effect nog wat 'dramatischer' maken, dan kunt u eventueel ook de andere kleuren een klein beetje door laten schemeren. Dat kan door de bovenste laag een klein beetje doorzichtig te maken zodat eveneens een klein beetje van de oorspronkelijke foto (de achtergrondlaag) doorschemert. Klik daarvoor in het menu Layers op Layer Properties, gebruik dan de schuifregelaar uit Opacity. Tevreden? Klik dan op OK.
Stap 15
Uiteraard kunt u desgewenst ook nog andere effecten loslaten op de bovenste laag, zoals we hier even demonstreren met Zoom Blur (te vinden in het menu Effects). Bent u tevreden over het eindresultaat dan kunt u het geheel bewaren op de eerder beschreven manieren. Het is mogelijk om net zoveel lagen te gebruiken als u wenst. Daardoor blijft het achteraf makkelijk om bepaalde effecten of toegevoegde teksten te wijzigen of verwijderen. De achtergrondlaag wordt nooit aangetast, dus in geval van nood hebt u zelfs de oorspronkelijke foto altijd nog weer bij de hand. Behalve Paint. NET ondersteunen ook veel andere fotobewerkingsprogramma's lagen, waaronder bijvoorbeeld Paint Shop Pro en Photoshop Elements. Voordeel van deze software is dat er vaak net wat meer mogelijkheden zijn, vooral het selecteren van onderdelen op een afbeelding werkt stukken comfortabeler.