XnView: Grafisch zakmes
Bekijken, organiseren, converteren, bewerken, afdrukken en nog veel meer. Het kan allemaal met het ‘Zwitserse zakmes’ onder de grafische hulpprogramma’s, of wel het kosteloze XnView.
Voor eenieder die veel in de weer is met digitale afbeeldingen is het gratis XnView zo ongeveer een must. U vindt het tooltje op www.xnview.com/en/downloadwin32.html en u hebt in ieder geval het Multi-language setup-bestand nodig. Daarnaast is ook integratie met de Windows Verkenner handig, download hiervoor het programma XNView Shell Extension Setup. Let hierbij even op: als u over een 64 bit-versie van Windows beschikt moet u het 64 bit-installatieprogramma downloaden. Na downloaden installeert u vervolgens eerst XnView zelf en daarna de Shell Extensions.
Koppelen
Het hoofdvenster van XnView doet op het eerste gezicht erg aan de Verkenner denken, maar bij nadere beschouwing zien we al snel dat het allemaal toegespitst is op werken met afbeeldingen. Gaat u XnView als hoofdprogramma gebruiken voor al uw afbeeldingen, dan kan de software desgewenst gekoppeld worden aan alle ondersteunde bestandsformaten. Doet u dat, dan opent XnView na een dubbelklik op een ondersteund bestand in de Windows Verkenner. Hebt u al een favoriete viewer en wilt u XnView eerst eens uitproberen dan is het beter om juist geen enkel bestandstype automatisch vanuit de Verkenner te laten openen. Klik voor deze opties in het menu Gereedschappen op Opties. In het venster Opties klikt u dan in de linker kolom onder Algemeen op Lezen/Schrijven en klik op het tabblad Algemeen op de knop Alles toevoegen om álle (ondersteunde) afbeeldingsbestanden door XnView te laten openen. Of klik op Geen om alles aan uw favoriete viewer over te laten. Klik op OK en XnView is klaar voor gebruik.
Raw-ondersteuning
Een van de voordelen die XnView biedt aan professionele en serieuzere fotografen is de ondersteuning van een scala aan raw-bestandsformaten. Raw is te beschouwen als een soort digitaal negatief waarmee achteraf nog heel veel bewerkingen op los zijn te laten zonder (noemenswaardig) kwaliteitsverlies. Vrijwel elke zichzelf respecterende spiegelreflex kan in raw fotograferen, maar ook de betere en meer geavanceerde compactcamera of hybride beschikt vaak over een dergelijke optie. Nadeel is dat er vaak speciale met de camera meegeleverde software gebruikt moet worden om de in raw geschoten foto’s te bekijken. XnView kan het ook zonder deze tools, wat als voordeel heeft dat u direct na het downloaden van foto’s uit de camera kunt kijken en converteren.
Converteren
Raw-foto’s zijn over het algemeen erg groot en daarmee niet te mailen. Wilt u vanaf uw vakantieadres familie en vrienden op de hoogte houden van uw activiteiten ter plekke, dan is het dus zaak om de toch wat exotische raw-foto’s ten eerste te converteren naar het gangbare jpg-formaat en ze tegelijkertijd ook fors te verkleinen. Voor dat soort klusjes is XnView prima bruikbaar. Blader in het hoofdvenster naar een map met te converteren foto’s, waarbij u gebruikmaakt van de mappenstructuur aan de linkerkant. Selecteer de foto’s die u wilt converteren, Ctrl+A selecteert alles in één map. Klik dan in het menu Gereedschappen op Converteer. Alle geselecteerde foto’s worden automatisch aan een wachtrij toegevoegd. Klik op de knop bij (1) om de doelmap in te stellen waar de verkleinde plaatjes in moeten komen. Als voorbeeld maken we een nieuwe map (met de knop bij 2) op het bureaublad, klik op OK om de mapkeuze te bevestigen.
Verkleinen
Om de compressie van de .jpg-bestanden in te stellen klikt u op de knop Opties achter formaat (zorg dat JPG –JPEG /JFIF is gekozen in het selectiemenu). Standaard is de waarde 80 ingesteld, prima voor ons doel. Wilt u een betere kwaliteit (met grotere bestanden tot gevolg) dan kan de schuifregelaar wat meer naar rechts gezet worden, gevolgd door een klik op OK. Om de foto’s te verkleinen van vele megapixels naar een handzaam mailbaar formaat klikt u op het tabblad Transformaties. Selecteer in de lijst Schalen (1) en klik op Toevoegen (2). Kies met behulp van knop (3) de gewenste afmetingen, voor mailen is 640x480 ruim voldoende (4). Schakel de optie Behoud ratio (5) in om vervormde foto’s te voorkomen en schakel eventueel de optie Behoud oriëntatie in, waarmee staande foto’s ook staand geconverteerd worden.
Bewerken
Het converteren van een flinke hoeveelheid raw-bestanden kan even wat tijd kosten, maar daarna hebt u een handzame verzameling kleine jpg-plaatjes die u kunt mailen of op een smartphone overal mee naartoe kunt nemen. Uiteraard is de conversiefunctie ook inzetbaar voor het verkleinen van grote jpg-foto’s uit een compactcamera. Verder zijn tijdens de conversie meerdere filters toe te voegen voor speciale effecten en meer. En als we het dan toch over effecten hebben: XnView is niet alleen een viewer en converter maar ook een alleraardigste fotobewerker. Om foto’s te bewerken dubbelklikt u op een exemplaar in het hoofdvenster van XnView. De foto verschijnt nu een stuk groter in beeld met een knoppenbalk erboven. Om bijvoorbeeld helderheid en contrast van een foto aan te passen –handig voor onder- of overbelichte foto’s – klikt u op de knop bij (1). In het geopende dialoogvenster biedt de schuifregelaar onder Gamma correctie dan snelle hulp, eventueel in combinatie met de contrastregelaar. Een voorbeeld is beschikbaar om direct wijzigingen te controleren. Behalve dit gereedschap is er nog een scala aan andere hulpmiddelen aanwezig, denk aan iets als het verwijderen van rode ogen, draaien, uitsnijden enzovoorts.
Classificeren
Tot slot is XnView ook een uitstekende tool om foto’s te organiseren. In de meest simpele vorm kan dat door foto’s van een cijfer te voorzien, bijvoorbeeld 1 voor slecht en 5 voor uitstekend. Selecteer een foto en druk vervolgens op Control in combinatie met een van de cijfertoetsen 1…5 op het numerieke deel van het toetsenbord. De classificatie verschijnt klein in de linkerbovenhoek van een foto in het overzicht. Om vervolgens de foto’s te laten sorteren van beste naar slechtste klikt u op de knop bij (1) om vervolgens de optie Classificering (2) te kiezen.
Beschrijving
Een beschrijving toevoegen aan foto’s zorgt dat u in de toekomst nog eens na kunt gaan wat de betreffende foto nou eigenlijk precies in beeld brengt. Selecteer een afbeelding en druk op Control-D, waarna een beschrijvingsvenster opent. Afhankelijk van het bestandsformaat zijn verschillende opties beschikbaar, typ uw commentaar (beschrijving) in het daarvoor bestemde veld en klik dan op de knop Schrijven. Zoeken op beschrijving is ook eenvoudig, klik in het menu Gereedschappen op Zoek en schakel in het geopende venster de optie Beschrijving in. Tik in het veld daarachter de gewenste zoekterm en klik op Zoek. Iets gevonden? Dan volstaat een klik op Weergave en de foto die voldoet aan de zoekterm wordt getoond.
XnView biedt veel meer opties, door met de rechtermuisknop op een foto te klikken ziet u wat er zoal mogelijk is. Probeer van de meest gebruikte mogelijkheden de sneltoetsen te onthouden, dat werkt razendsnel!
Tekst: Ronald Smit