Auteursrechten op online afbeeldingen: Hoe zit het precies?

© PXimport

Auteursrechten op online afbeeldingen: Hoe zit het precies?

Geplaatst: 27 juli 2020 - 06:47

Aangepast: 17 november 2022 - 10:39

Laura Jenny

Een eigen website, ook als je die voor hobby gebruikt, kan een dure grap worden als je teksten of foto’s gebruikt waar je geen recht op hebt. In dit artikel kijken we naar auteursrechten op online afbeeldingen en hoe je daar zonder zorgen mee om gaat.

De meeste mensen weten wel dat je niet zomaar een stuk tekst van een andere website - of overgetikt uit een boek - mag gebruiken. Dat heet plagiaat en velen weten zelfs nog uit hun schooltijd dat die praktijken niet worden gewaardeerd. Wat echter wel een misconceptie is, dat is dat afbeeldingen op het internet ‘van iedereen’ zijn. Er berusten op foto’s, maar ook illustraties net als bij teksten rechten van de makers.

Een foto van een BN’er die vijf jaar geleden is genomen op een feestje, daar kan de fotograaf nu nog steeds een boete voor opleggen. Er wordt vaak gezegd dat je nooit een foto online moet zetten als je die niet zelf hebt gemaakt. Heeft een professionele fotograaf dit gedaan, dan kan hij of zij je elk moment mailen met de vraag of je even honderden euro’s wil neertellen voor het gebruiken van dat materiaal. Zelfs al gaat het maar om één foto, die al jaren oud is. Sterker nog, de bekendheid op de foto kan zich ook nog op zijn portretrecht berusten en je ook om geld vragen.

Ook als je slechts een hobbysite hebt, dan kom je er waarschijnlijk niet mee weg om te zeggen dat je die site slechts gratis runt of er geen commercieel doeleinde mee beoogt. Je hebt immers zonder toestemming iets gebruikt dat niet van jou is. Toch is de verleiding soms groot, want je hebt nu eenmaal zelf waarschijnlijk niet recentelijk een foto gemaakt van die ene vis waar je over schrijft, of een tornado die gisteren door Amerika raasde.

Creative Commons

Er is gelukkig nog een oplossing, al moet je ook hier voorzichtig mee omgaan. Je kunt stockfotografie gebruiken waarvan de makers afstand hebben gedaan van hun rechten. Er bestaan allerlei websites die die foto’s gratis aanbieden, zodat je bijna van elk onderwerp wel een foto kunt vinden die je voor niets kunt gebruiken. Je kunt er overigens wel voor kiezen om vrijwillig geld te doneren aan de maker, of het profiel van de maker in het bijbehorende artikel van een linkje te voorzien.

Het hangt er ook af waar je de foto vandaan haalt en wat de voorwaarden zijn. Sommige auteurs willen onder de Creative Commons-licentie dat je het werk niet bewerkt, anderen willen dat je de naam vermeldt.

Er zijn echter ook Creative Commons Zero-licenties, waarmee een maker helemaal afstand doet van de auteursrechten. Je hoeft dan geen naam te noemen, je mag de afbeelding bewerken en zelfs commercieel gebruiken als je dat wil. Ben jeop zoek naar beeld dat het meest veilig is om te gebruiken, dan kun je het beste naar een stockfotografiesite gaan die alleen werk onder de Creative Commons Zero-regels aanbieden.

Voorbeelden van zulke websites zijn Pixabay, Pexels, Unsplash en Gratisography.

 

© PXimport

Hoewel Google onder andere afbeeldingen met afwijkende gebruiksrechten aanbiedt, raden we aan daar ver van weg te blijven. Soms heb je toch per ongeluk niet de juiste ‘gebruiksrechten’ gekozen, en soms staan er foto’s tussen waar bijvoorbeeld iemand opstaat die zich alsnog kan beroepen op zijn of haar portretrecht. Google heeft ook nadrukkelijk aangegeven dat het niet garandeert dat de afbeeldingen inderdaad rechtenvrij zijn.

Auteursrechten bij eigen foto's

Die regels over fotografie werken uiteraard ook de andere kant op. Zie jij een andere website over auto’s een foto gebruiken die jij hebt gemaakt, zonder dat je afstand hebt gedaan van de rechten of zonder dat je hiervoor uitdrukkelijk toestemming hebt gegeven, dan sta ook jij in je recht om bij die site aan te kloppen en geld te vragen. Het auteursrecht hoef je niet ergens aan te vragen, dat heb je automatisch op het moment dat jij een foto schiet. Wil je dus bij een andere site aangeven dat deze inbreuk doet op jouw auteursrecht, dan kun je dat altijd doen op basis van de auteurswet. Als je trouwens ziet dat iemand je foto’s gebruikt, maak dan altijd meteen screenshots. Zorg ook dat je het originele fotobestand zelf hebt, zodat je - mocht het toch tot een rechtszaak komen - goed beslagen ten ijs komt.

Tot slot is er nog één ding dat we op dit gebied duidelijk willen maken en dat is dat je het veiligst bent als je de foto zelf hebt geschoten. Bovendien zullen andere mensen het ook eerder waarderen, want sommige gratis stockfoto’s zijn inmiddels zo vaak gebruikt, dat mensen ze beginnen te herkennen. Zo is je website helemaal van jou en hoef je niet bang te zijn dat iemand je een claim stuurt, zoals je misschien wel andersom kunt doen als iemand besluit jouw foto zonder toestemming te gebruiken.

Het blijft een spannende business, want je kunt nooit aan een foto aflezen of er auteursrecht op rust. Het achteraf in een dure e-mail moeten lezen is in ieder geval iets om je altijd voor te wapenen door vooral je eigen creativiteit de vrije loop te laten en zelf voor die ‘moneyshot’ te gaan.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten
ID.nl logo

ID.nl, onderdeel van Reshift BV, is in 2022 gestart en uitgegroeid tot de meest toonaangevende en complete consumentensite van Nederland. Het doel van ID.nl is om de consument te helpen met alle technologie die hoort bij het dagelijks leven: van smart-health-meters tot e-bikes, van warmtepompen tot zonnepanelen - en alles daar tussenin!

Duidelijk, betrouwbaar en onafhankelijk: ID.nl maakt moeilijke dingen makkelijk.

Contact

ID.nl

Nijverheidsweg 18

2031 CP Haarlem

info@id.nl

Telefoon: 023-5430000