Schijf niet zichtbaar? Tips voor schijf- en partitiebeheer in Windows
Uw harde schijf begint weer aardig vol te lopen en zelfs na schijfopruiming en defragmentatie zit er weinig anders op dan een extra schijf in te pluggen. Alleen verschijnt die maar niet in de Verkenner! Hoe u die wel zichtbaar maakt, leest u hier – samen met nog een aantal andere tips over schijf- en partitiebeheer toe!
Als u een gloednieuwe schijf aan uw systeem koppelt, duikt die nog niet meteen in de Windows Verkenner op. Dat komt omdat de Verkenner alleen overweg kan met ‘logische volumes’ en daar valt op een nieuwe schijf normaliter niets van te bemerken. Die moet u namelijk zelf eerst nog aanmaken. Nu bestaan daar wel externe tools voor, waaronder gratis programma’s als Aomei Partition Assistant Home (www.aomeitech.com/aomei-partition-assistant.html), MiniTool Partition Wizard Home (www.partitionwizard.com/free-partition-manager.html) en EaseUS Partition Master Home (https://www.easeus.com/partition-manager/epm-free.html) (afbeelding 1), maar ook Windows zelf heeft een schijfbeheertool aan boord. Die heeft zo zijn beperkingen (zie ook het kader ‘Externe hulp gevraagd’), maar voor de meest gebruikelijke schijf- en partitieoperaties komt u er aardig mee weg. In dit artikel focussen we ons dan ook op deze tool, zowel voor Windows 7 als 8. We tonen u eerst hoe u er een nieuwe schijf mee prepareert zodat die gebruiksklaar wordt en gaan daarna nog op een paar andere scenario’s in.
1. Initialiseren
U bereikt de module voor Schijfbeheer zowel in Windows 7 als 8 via het Windows Configuratiescherm, waar u achtereenvolgens Systeem en beveiliging, Partities op harde schijf maken en formatteren aanklikt. Of u gebruikt de toetscombinatie Win+R en start bij Uitvoeren het commando diskmgmt.msc op. Het venster van het Schijfbeheer verschijnt. Bovenaan krijgt u de (logische) volumes te zien; de toegekende stationsletters herkent u ongetwijfeld uit de Windows Verkenner. In de onderste helft verschijnen de fysieke schijven onder elkaar, met rechts daarvan telkens een grafische weergave van de logische schijfindeling.
Uw gloednieuwe schijf staat hier ook tussen, maar zoals gezegd moet daar dus nog een en ander mee gebeuren. De kans is trouwens groot dat u intussen al een venstertje hebt zien voorbij komen met de melding dat u die nog moet initialiseren. Daar mag u dan onder verstaan: de schijf van een soort inhoudsopgave voorzien zodat Windows ermee overweg kan. Klik de betreffende schijf met de rechtermuisknop aan en kies Initialiseren (afbeelding 2). U kunt in principe uit twee stijlen kiezen: mbr of gpt. Dat is een behoorlijk technisch verhaal waaruit we vooral onthouden dat mbr beperkt is tot schijven van maximaal 2,2 TB. Tenzij u een grotere schijf hebt, opteert u omwille van mogelijke compatibiliteitsproblemen toch maar beter voor mbr (master boot record). Overigens kunt u een niet-gepartitioneerde schijf vanuit ditzelfde contextmenu altijd nog omzetten naar gpt (of omgekeerd).
2. Partitioneren
Uw nieuwe schijf heeft zich nu wel al tot de mbr-stijl bekeerd, de Windows Verkenner weet er nog altijd geen raad mee. U moet namelijk nog minstens één logisch volume op die schijf creëren. Op dit moment bevat die schijf namelijk nog een grote lege, niet-toegewezen ruimte. Klik die met de rechtermuisknop aan en kies Nieuw eenvoudig volume. Een wizard start op en die vraagt u hoe groot u dat volume wilt. Standaard kent die de maximale ruimte toe, maar het is heel goed mogelijk die ruimte op te splitsen in twee of meer afzonderlijke volumes: partitioneren dus. Elk volume zal dan als een apart station in de Verkenner verschijnen. Is dat uw bedoeling, dan moet u de grootte van het (eerste) volume uiteraard aanpassen, lees: kleiner maken (afbeelding 3). Hebt u de grootte (in MB) vastgelegd en op Volgende gedrukt, dan wijst u nu een (vrije) stationsletter toe aan dat volume. Drukt u nogmaals op Volgende, dan vraagt de wizard u of en hoe u dat volume wilt ‘formatteren’…
3. Formatteren
Formatteren betekent voorzien van de nodige structuren (bestandssysteem) zodat u daar op een correcte manier bestanden kunt opslaan en terugvinden. In nagenoeg alle gevallen opteert u hier voor het bestandssysteem ntfs – alleen bij erg kleine volumes (zoals usb-sticks) kiest u voor een fat-variant (afbeelding 4). De Clustergrootte kunt u het best op Standaard ingesteld laten staan. Bedenk een geschikte naam voor uw volume, laat het vinkje bij Snelformatteren maar staan en druk op Volgende en op Voltooien. Windows gaat aan de slag en even later… duikt het nieuwe volume ook in de Verkenner op, klaar voor gebruik! Eventueel herhaalt u het partitionerings- en formatteringsproces voor uw andere volumes.
4.Verkleinen (opsplitsen)
Stel, u hebt het volume toch alle vrije ruimte laten innemen, maar bij nader inzien had u het toch liever anders gezien. Een wel vaker voorkomend scenario is dat bij het installeren van Windows alle schijfruimte aan de Windows-partitie wordt toegekend, zodat er geen plaats meer is voor een datapartitie. Een afzonderlijke partitie voor Windows (en programma’s) en een voor uw data heeft echter voordelen. Immers, crasht ooit uw Windows-partitie, dan kunt u die in principe nog herstellen (herinstalleren) en behoudt u al uw data, omdat die op een andere partitie staan. Een partitie opsplitsen (lees: verkleinen en de vrijgekomen ruimte aan een andere partitie toekennen) kunt u doen vanuit het Schijfbeheer.
Rechtsklik op de partitie en kies Volume verkleinen. Windows berekent nu hoeveel MB u van die partitie kunt afsnoepen – anders gezegd: hoeveel lege ruimte die nog bevat. Let wel, het is géén goed idee om alle lege ruimte af te nemen, omdat de verkleinde partitie dan meteen compleet vol zit en dat kan tot problemen leiden! Vul dus een gepaste grootte in en bevestig met Verkleinen (afbeelding 5). Aan de rechterkant komt nu een blok ‘niet-toegewezen ruimte’ beschikbaar en dat kunt u dus, net zoals hierboven, aan een nieuwe partitie toekennen. Een volume uitbreiden is eveneens mogelijk vanuit dit Schijfbeheer, althans wanneer er niet-toegewezen ruimte beschikbaar is, onmiddellijk rechts van dat volume.
5. Stationsletter wijzigen
Het is u wellicht al overkomen dat Windows aan een verwijderbaar medium een andere letter toekent dan de vorige keer. Via het Schijfbeheer hebt u dat echter snel weer aangepast. Houd er wel rekening mee dat het wijzigen van een stationsletter tot problemen kan leiden, bijvoorbeeld als in een batchbestand een andere letter voor dat station was voorzien. Rechtsklik op het volume en kies Stationsletter en paden wijzigen. Klik op Wijzigen, kies een andere, vrij stationsletter uit (afbeelding 6) en druk op OK en op Ja. Het is trouwens ook mogelijk de stationsletter (tijdelijk) weg te nemen. Het volume en de data blijven dan onaangeroerd, maar het station is niet langer zichtbaar in de Verkenner. Ook een manier om iets te verbergen, natuurlijk…
Er zijn nog meer – geavanceerde – mogelijkheden met het Schijfbeheer, waaronder het softwarematig creëren van een raid-volume (raid-1 of raid-5), maar daar hebben we jammer genoeg niet de ruimte voor. Nog even dit: tenzij u helemaal zeker weet waar u mee bezig bent, blijft u maar beter af van de partitie ‘Door systeem gereserveerd’ en van de eventuele (verborgen) herstelpartitie.
Externe hulp gevraagd
Zoals gezegd kent het ingebouwde Schijfbeheer wel een aantal beperkingen. Zo blijkt het volgende scenario alvast een brug te ver. U hebt een C:- en een D:-partitie, die samen de complete schijf bezetten. Nu wilt u de D:-partitie verkleinen om de vrijgekomen ruimte aan C: toe te kennen. Aangezien die vrijgekomen ruimte niet onmiddellijk rechts van de C:-partitie zal komen, lukt het niet om die aan C: te koppelen. Dat kan wel met bijvoorbeeld het al vermelde MiniTool Partition Wizard Home. Maak voor alle zekerheid een backup van uw gegevens, installeer de tool en start die op. Rechtsklik op de D:-partitie en kies Move/Resize. Versleep nu de linkerzijde van de partitie naar rechts, tot wanneer u aan de linkerkant van de partitie (en dus aan de onmiddellijke rechterkant van de C:-partitie) de gewenste hoeveelheid schijfruimte hebt vrijgemaakt – of u tikt zelf de gewenste hoeveelheid (in MB) in bij Unallocated Space Before. Bevestig met OK. Rechtsklik nu op de C:-partitie en kies Extend. Laat Take Free Space From naar de vrijgemaakte ruimte verwijzen en verplaats (desgewenst) de schuifknop helemaal naar rechts, zodat alle vrije ruimte wordt ingenomen. Bevestig met OK. De twee gevraagde operaties vindt u nu helemaal links onderaan terug. Voer ze uit met Apply en met Yes. Onderbreek de operatie niet.
Tekst: Toon van Daele